Lekarz medycyny pracy określa, czy dana osoba może wykonywać pracę na danym stanowisku. Żaden pracownik nie może zostać zatrudniony bez orzeczenia specjalisty medycyny pracy. Jeśli lekarz stwierdzi przeciwskazania do pracy ze względów zdrowotnych, pracodawca musi przenieść daną osobę na inne stanowisko. Regulują to przepisy i każdy zakład musi ich przestrzegać.
Lekarz medycyny pracy zajmuje się kontrolowaniem zdrowia pracowników zatrudnionych w zakładzie pracy na podstawie umowy o pracę. Wystawia również zaświadczenia o braku przeciwwskazań do pracy. Bez tego dokumentu pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy, zgodnie z Kodeksem Pracy oraz rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej. Jeśli zatrudniamy się w nowej firmie, zmieniamy stanowisko lub wracamy ze zwolnienia lekarskiego po trzydziestu dniach niezdolności do pracy, musimy zgłosić się do lekarza medycyny pracy, gdzie uzyskamy dokument upoważniający nas do podjęcia pracy. Orzeczenie jest potwierdzeniem, że można wykonywać pracę na danym stanowisku lub ze względów zdrowotnych, istnieje przeciwskazanie. W drugim przypadku pracodawca musi przenieść daną osobę do pracy na innym stanowisku.
Badania mają obowiązek wykonać osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Przeprowadzane są: badania wstępne, kontrolne i okresowe, sanitarno-epidemiologiczne, do pracy na wysokościach, dla kierowców zawodowych i osób występujących o pozwolenie na broń, a także uczniów i studentów. Wykonywane są nie tylko na wniosek pracodawców, ale też Powiatowych Urzędów Pracy. Lekarz bada też słuch, wzrok, serce, płuca oraz ogólny stan zdrowia pacjenta. Przy niektórych zawodach wykonywane są badania psychiatryczne. Kandydaci na kierowców muszą przejść badania psychotechniczne, które obejmują testy, wykluczające przeciwwskazania do pracy w zawodzie. Psychotesty mają za zadanie skontrolowanie emocjonalnej dojrzałości oraz sprawności psychofizycznej kandydata.
